Steeds bewijzen dat je niet meer te genezen bent

Familie Sessink is blij met actie tegen gekmakende bureaucratie. ‘Je zou je bijna schuldig gaan voelen omdat je zieke kinderen hebt.’ Jozefien Sessink (58), moeder van twee chronisch zieke dochters, is sceptisch over de ambitie van de regering om een kwart van de bureaucratie te elimineren. Is het ene formulier eindelijk overbodig verklaard, dan verschijnt het volgende protocol. ,,Het houdt nooit op.”

Gwen (24) heeft de zeldzame ziekte Traps. Dat wordt veroorzaakt door een defect in haar DNA. Hierdoor maakt haar lichaam geen ontstekingsremmers aan. Ze is permanent ziek van de koorts en pijn. Ze leeft met de voortdurende dreiging dat een ontsteking een van haar vitale organen zal uitschakelen. Er bestaat geen medicijn, alleen de hoop op een zo lang mogelijk leven. Ze woont bij haar ouders.

Haar zus Anne (32) heeft de zenuwaandoening multiple sclerose. Ze woont op zichzelf met haar vriend en kind. Elke dag bij het opstaan bestaat de kans dat ze een van haar ledematen niet meer kan bewegen. De behandeling verloopt moeizaam. Genezing is onmogelijk. Het duo is sterk, zegt moeder Jozefien Sessink (58) uit het Achterhoekse Keijenborg.

Maar dan is er nog de overheid. Naast de aaneenschakeling van ziekenhuisbezoeken zijn er de bezoeken aan het loket. Stapels medische verklaringen deponeerde Sessink bij verschillende loketten om aan te tonen dat haar ongeneeslijk zieke dochter ‘nog steeds ziek’ was. ,,Je moet dus constant bewijzen dat Gwen ongeneeslijk ziek is terwijl er hele stapels medische verklaringen in de archieven zitten waaruit blijkt dat ze nooit beter wordt.”

Wilt u een lift in huis bouwen? Een medische verklaring a.u.b. Wilt u een invalidenparkeervergunning? Een medische verklaring a.u.b. Een taxirit declareren bij de zorgverzekeraar? Medische verklaring a.u.b. Een parkeervergunning verlengen? Medische verklaring a.u.b. Rechtlijnige ambtenaren. Regels zijn regels.

Sessink zucht. Los van de talloze, noodzakelijke ziekenhuisbezoeken melden Jozefien en Gwen zich gemiddeld vijf keer per jaar bij de arts om een papiertje te halen waarop staat dat Gwens DNA nog steeds defect is. Met dochter Anne is het verhaal niet veel anders.

De regering wil af van de onnodige regelgeving. In 2011 moet de regeldruk vanuit de gemeenten met een kwart zijn gedaald, vindt het kabinet Balkenende. Bureaucratiewaakhond Actal, onder leiding van Steven van Eijck, moet erop toezien dat het lukt. Actal heeft een lijst met negentien onnodige ‘indieningsvereisten’ samengesteld. Dat zijn gegevens waar de gemeente om vraagt bij de aanvraag van een vergunning, subsidie of ontheffing. Meestal gaat het om informatie die de gemeente zelf kan achterhalen, die daar allang bekend is of niet nodig is.

Van Eijck wil dat gemeenten de lijst bestuderen en over een halfjaar beterschap tonen. ,,Mensen moeten, met de lijst in de hand, ook zélf kritisch worden richting ambtenaren,” zegt hij. Hij dreigt over een halfjaar een zwarte lijst op te stellen van falende gemeenten om verbetering af te dwingen.

De familie Sessink is er blij mee, maar vreest het ergste. Met de hulp van de Kafkabrigade, een groep academici die de strijd aangaat met bureaucraten, zijn een hoop problemen van de familie Sessink onlangs verholpen. De gemeente en de zorgverzekeraar vragen niet meer constant om medische verklaringen. De verantwoordelijk wethouder vroeg zijn collega’s in heel Nederland hetzelfde te doen.

Inmiddels heeft een nieuw probleem zich aangediend: de dames hebben recht op 47 euro als compensatie voor het eigen risico in de zorgkosten. ,,Die hebben ze niet gekregen, terwijl zo’n beetje elke instantie in Nederland inmiddels een bewijs heeft dat ze chronisch ziek zijn en niet meer beter worden,” zegt Sessink. ,,Hoe moeilijk kan het zijn? Je zou je bijna schuldig voelen omdat je zieke kinderen hebt.”

Steven van Eijck, voorzitter Actal: ‘Kloof tussen burger en overheid onnodig vergroot’

Bureaucratiewaakhond Actal, dreigt een zwarte lijst van falende overheden aan te leggen als ze verzuimen overbodige regels aan te pakken. ,,De irritatie onder Nederlanders over regeltjes is groot. En terecht. De ene keer moet je een diploma laten zien waar de gemeente allang een kopie van heeft. Dan is het weer een kopie van je paspoort, btw-nummer of ander document dat ze allang in de archieven hebben zitten.

Zo wordt de toch al grote kloof tussen de burger en de overheid onnodig groter. En als je als burger kritisch bent, krijg je het hinderlijke antwoord: ‘Sorry, maar dat zijn de regels.’ Vreselijk.

,,Ik ben bezig met een rondgang langs ministers en burgemeesters om ze hier op te wijzen. Ik heb een lijst met 19 dingen die gemeenten onnodig aan bedrijven en burgers vragen en die vandaag nog kunnen worden afgeschaft. Slagen ze er binnen een halfjaar niet in, dan wil ik een systeem van naming and shaming invoeren,” dreigt Van Eijck met het openbaar maken van falende gemeenten.

,,De ministeries hebben afgesproken dat ze bij elke nieuwe wet bekijken welk effect die heeft op de regeldruk voor burgers om te voorkomen dat er zo nieuwe, overbodige bureaucratie bijkomt. Daar ziet Actal op toe. In 2011 moet de regeldruk minstens een kwart lager zijn. Ik raad iedereen met klachten over onnodige regels van de overheid aan om het klachtenformulier in te vullen op de website: www.lastvandeoverheid.nl

Ook roep ik burgers op ambtenaren op de lijst te wijzen als ze ermee te maken krijgen. Verder wil ik bekijken of er bij de invoering van de Wet Maatschappelijke Ondersteuning en bij de Belastingdienst onnodige regels zijn ontstaan. Het is tijd voor een cultuuromslag.”

De VNG laat zelf ook een onderzoek uitvoeren naar de documenten die burgers moeten overhandigen bij de zeventig meestgebruikte gemeentelijke diensten. Het gaat bijvoorbeeld om aanvragen voor vergunningen en ontheffingen. Woordvoerder Arjen Konijnenberg: ,,Het doel is straks alleen het hoognodige van burgers te vragen.”

Tot nu toe

Het huidige kabinet Balkenende wil in zijn regeerperiode van 2007 tot 2011 hinderlijke regels afschaffen. Op www.lastvandeoverheid.nl kan iedereen klagen over zinloze regels. Uiteindelijk moet een kwart van de regels verdwijnen.

Sinds 1 januari 2009 is Steven van Eijck voorzitter van bureaucratiewaakhond Actal. Hij wil de regeldruk voor bedrijven, burgers en professionals verkleinen. Hij heeft een lijst laten samenstellen met negentien onnodige indieningsvereisten bij de aanvraag van vergunningen en subsidies.

Morgen houdt staatssecretaris Ank Bijleveld (Binnenlandse Zaken) de conferentie ‘Verlichting Regeldruk voor Burgers’. Ze presenteert een top tien van knelpunten.