Computer herkent boeventronie
RUBRIEK: FD Eyeopeners

Criminologen, politici en filosofen voeren er al decennia verhitte debatten over: kan je aan het uiterlijk van mensen zien of iemand crimineel is of criminele aanleg heeft? De vraag met ‘ja’ beantwoorden is eigenlijk not done. Maar toch, volgens de computer kan het wel degelijk.

‘Hierdoor rijzen serieuze, ethische vragen over hoe we kunstmatige intelligentie moeten inzetten,’ schrijft MIT Technology Review over het onderzoek van Xiaolin Wu and Xi Zhang van de Shanghai Jiao Tong Universiteit.

Het duo heeft 1856 foto’s verzameld van mannen tussen 18 en 55 jaar, zonder gezichtsbeharing. De helft van hen is crimineel. Ze hebben negentig procent van de afbeeldingen ingevoerd in een zelflerend algoritme om het te trainen; ze voerden dus steeds in of de man op de foto wel of geen crimineel is. De computer leerde zo criminelen herkennen.

Vervolgens hebben ze het algoritme een oordeel laten geven over de overige tien procent. Het resultaat? Het algoritme slaagde er in 89.5 procent van de gevallen in om de boeven van de brave burgers te onderscheiden. Volgens de onderzoekers bewijzen de resultaten dat het ‘ondanks de historische controverse’ mogelijk is om criminelen te herkennen op basis van hun gezichtskenmerken.

Drie kenmerken springen er volgens het duo uit: ‘De curve van de bovenlip is gemiddeld 23 procent groter bij criminelen. De afstand tussen de binnenste ooghoeken is gemiddeld 6 procent korter. En de hoek tussen de twee lijnen die lopen van het puntje van de neus tot de mondhoeken is 20 procent smaller.’

Tegelijk, concluderen de onderzoekers, laten de boeventronies een grotere variëteit zien dan niet-boeven. Oftwel: niet-boeven lijken meer op elkaar. Maar ja, wat nu? Hoe groot is de kans dat mensen met criminele gelaatskenmerken ook daadwerkelijk crimineel zijn? Of worden?

Wat als computers hier over een jaartje of tien nóg beter in worden? Gaan we die technologie dan inzetten bij de paspoortcontrole op het vliegveld? Willen we dat? Gaan we camera’s in de stad uitrusten met gezichtsherkenning? En wat als iemand een boevenkop heeft, maar nog geen misdaad heeft begaan? Preventieve therapie?

De schedelmetingen van Cesare Lombroso

Volgens criminoloog Cesare Lombroso (1835-1909) is criminaliteit erfelijk bepaald en zijn criminelen te herkennen aan brede kaken, diepliggende ogen, doorlopende wenkbrauwen, een asymmetrisch gezicht, hoge jukbeenderen, afwijkende oren, haviksneus en vlezige lippen. Lombroso deed ook regelmatig schedelmetingen bij gevangen. Nog altijd worden zijn theorieën als onaanvaardbaar weggezet. Ach, waarschijnlijk heeft Lombroso niks tegen mensen met binnenste ooghoeken die erg dicht op elkaar zitten, ze zijn alleen oververtegenwoordigd in de misdaadstatistieken. Toch?

RUBRIEK: FD Eyeopeners