Het schijnt vroeger de normaalste zaak van de wereld te zijn geweest: champignonkwekerijen in de Maastrichtse grotten. Nu zijn alleen kwekers Pierre (68) en Mia Ronda (67) nog over.
Ze zijn inmiddels al bijna veertig jaar de enige ondergrondse kwekers. En daarom meteen de leukste.
Het doet allemaal wat surrealistisch aan: donkere, kille grotten, met hier en daar aftakkingen. Nauwelijks verlichting. Ja, soms een lamp. Een echo. Een rondleiding. En dan ineens, als je de hoek omslaat: Mia!
Vanaf een zelfgebouwd karretje werpt ze een schaduw op bedden met champignons. Plukken.
En manlief Pierre, brommend achter een champignonnenweegschaal. Dat je niet rijk wordt van dit werk. Dat de Ronda’s weigeren mee te doen aan massaproductie en bovengrondse miljoenenbedrijven. Geen radio. Geen collega’s. Alleen Mia en Pierre. En hun champignons. ,,Al sinds 1972. Lekker rustig, zegt Mia.
Met gids Jacques Huinck (74) kom je nog eens ergens. En kom je nog eens wat te weten. ,,Vroeger reden hier paarden met wagens om alle mergel af te voeren. Die paarden scheten zich een ongeluk. En op die poep groeiden champignons. Dat inspireerde tot kweken. Tientallen jaren was de champignonindustrie een florerende Maastrichtse bedrijfstak.
Jacques kent de grotten van de Sint Pietersberg als zijn broekzak. In 1951 kwam hij er al, getuige de handtekening die hij toen achterliet in houtskool. ‘Jacques Huinck 51’ staat er nog steeds.
Hij ontdekte de tekst toen hij zeven jaar terug gids werd. Ineens kwamen de herinneringen. Over hoe hij daar met een meisje kwam, zonder licht. ,,Batterijen vergeten. Ik verbrandde de blaadjes uit haar agenda. Totdat ze op waren. Van knuffelen kwam het niet. Een week later stuurde ze een brief. ,,Dat ze het toch maar wilde uitmaken. Ze vond me een rare snuiter.”
Maar goed, of hij iets over de geschiedenis van de grotten mag vertellen a.u.b. Gooi er een kwartje in en hij kletst voor een knaak: ,,Eigenlijk begon het toen het hier, op de plek die we nu Maastricht noemen, nog zee was, miljoenen jaren geleden.
De mergel is het resultaat van al die zeedieren die gedurende die jaren stierven en hun skeletjes, kalk dus, opstapelden op de bodem. Dat is wat we nu mergel noemen. Rond 1200 ontdekte men dat mergel prima kan dienen als bouwmateriaal. Voor kerken, boerderijen, huizen. Ze groeven en groeven. En uiteindelijk ontstond er een 220 kilometer lang gangenstelsel.
Rond 1900 stopten ze met graven wegens instortingsgevaar. Aan het begin van de Tweede Wereldoorlog hebben ze een kluis gebouwd hier in de berg. Daar hebben ze zo’n 750 schilderijen opgeslagen uit het Rijksmuseum, bang als men was voor bombardementen in Amsterdam.”
Maar boek zelf eens een grottentocht bij Jacques! En bezoek anders www.maastrichtunderground.nl of www.grottenverhalen.nl. En o ja, zegt gids Jacques: De champignons van Mia en Pierre zijn heerlijk!
